Spis treści
Co to jest Bielik AI?
Bielik AI to pierwszy polski duży model językowy (LLM), zaprojektowany specjalnie do przetwarzania i generowania tekstów w języku polskim. W dobie dominacji multi-języcznych modeli, takich jak GPT-3 czy GPT-4, istniała pilna potrzeba stworzenia narzędzia, które w pełni uwzględniałoby specyfikę, gramatykę oraz bogactwo leksykalne polszczyzny. Oprogramowanie odpowiada na te wyzwania, oferując rozwiązania dostosowane do unikalnych cech naszego języka. Jego rozwój stanowi istotny krok w kierunku zwiększenia niezależności technologicznej Polski w obszarze sztucznej inteligencji oraz promowania rodzimej innowacyjności na arenie międzynarodowej.
Twórcy projektu oraz geneza powstania
Projekt Bielik AI został zainicjowany przez Fundację SpeakLeash, organizację skupiającą entuzjastów i specjalistów z dziedziny sztucznej inteligencji, lingwistyki komputerowej oraz inżynierii danych. W skład zespołu wchodzili pracownicy polskich przedsiębiorstw technologicznych, badacze z renomowanych ośrodków naukowych oraz studenci pasjonujący się nowoczesnymi technologiami.
Celem projektu było stworzenie największego zbioru danych tekstowych w języku polskim oraz opracowanie modelu językowego zdolnego do efektywnego przetwarzania i generowania tekstów w naszym języku. Kluczowym partnerem w realizacji tego przedsięwzięcia było Akademickie Centrum Komputerowe Cyfronet AGH, które udostępniło swoje zaawansowane zasoby obliczeniowe, w tym superkomputery Helios i Athena, niezbędne do przeprowadzenia skomplikowanych obliczeń związanych z treningiem modelu.
Architektura i parametry techniczne Bielik AI
Bielik AI bazuje na architekturze transformera typu „decoder-only”, co oznacza, że do przetwarzania danych wejściowych wykorzystuje wyłącznie bloki dekodera. Taka konstrukcja pozwala na efektywne generowanie tekstu poprzez przewidywanie kolejnych słów na podstawie wcześniejszego kontekstu. Model został zbudowany na fundamentach Mistral-7B, jednak został znacząco rozbudowany, osiągając w wersji Bielik-11B-v2 imponującą liczbę 11 miliardów parametrów. Ta rozbudowa czyni go jednym z najbardziej zaawansowanych modeli językowych opracowanych w Polsce, zdolnym do głębokiego rozumienia i generowania skomplikowanych struktur językowych charakterystycznych dla polszczyzny.
Proces treningu i źródła danych
Trening Bielik AI był procesem wymagającym ogromnych zasobów obliczeniowych oraz dostępu do wysokiej jakości danych tekstowych w języku polskim. Wykorzystano superkomputery Helios i Athena z Akademickiego Centrum Komputerowego Cyfronet AGH, które umożliwiły równoległe przetwarzanie ogromnych zbiorów danych. Zbiory te obejmowały różnorodne źródła, takie jak artykuły prasowe, książki, strony internetowe, dokumenty naukowe oraz inne teksty, co zapewniło modelowi szeroki kontekst językowy i kulturowy. Fundacja SpeakLeash przywiązywała dużą wagę do jakości danych, korzystając wyłącznie ze źródeł o znanym pochodzeniu i wysokiej wiarygodności, co miało kluczowe znaczenie dla precyzji i niezawodności generowanych przez model odpowiedzi.
Kluczowe możliwości i zastosowania Bielik AI
Bielik AI posiada szeroki wachlarz funkcji, które czynią go wszechstronnym narzędziem w różnych dziedzinach:
- Generowanie tekstów – Tworzy spójne i gramatycznie poprawne treści, co jest przydatne w marketingu, pisaniu artykułów i raportów.
- Podsumowywanie i streszczanie – Wyciąga kluczowe informacje z długich tekstów, ułatwiając analizę dokumentów i raportów.
- Odpowiadanie na pytania – Może pełnić rolę asystenta w obsłudze klienta, edukacji i systemach wsparcia technicznego.
- Tłumaczenie tekstów – Przekłada treści z i na język polski, wspierając komunikację międzynarodową.
- Poprawianie błędów – Koryguje błędy gramatyczne, stylistyczne i interpunkcyjne, pomagając w tworzeniu wysokiej jakości treści.
- Parafrazowanie – Przekształca zdania i akapity, zachowując oryginalne znaczenie, co pomaga w unikalnym formułowaniu treści.
- Analiza języka naturalnego – Wykorzystywana w analizie sentymentu, monitoringu mediów i badaniach rynku, dostarczając insightów na temat opinii i trendów.
- Analiza danych – Może przetwarzać i interpretować dane tekstowe, wspierając badania naukowe, raporty biznesowe i automatyzację procesów.
Bielik AI vs inne modele językowe
Na tle globalnych modeli językowych, takich jak GPT-3, który posiada 175 miliardów parametrów, Bielik AI z 11 miliardami parametrów może wydawać się mniejszy. Jednak jego przewaga tkwi w specjalizacji – został zaprojektowany z myślą o języku polskim, co pozwala mu lepiej rozumieć niuanse, idiomy oraz kontekst kulturowy charakterystyczny dla naszego kraju. Dzięki temu w zadaniach związanych z językiem polskim LLM może przewyższać większe, ale mniej wyspecjalizowane modele, oferując bardziej precyzyjne i adekwatne odpowiedzi.
Jego otwarto-źródłowy charakter umożliwia również społeczności naukowej i deweloperom dalszy rozwój i dostosowanie modelu do specyficznych zastosowań. Dzięki temu Bielik AI może być wykorzystywany w różnych dziedzinach – od edukacji i nauki po przemysł i biznes. Otwarty dostęp do kodu i danych treningowych pozwala badaczom eksperymentować, ulepszać model oraz dostosowywać go do indywidualnych potrzeb, na przykład poprzez fine-tuning w określonych branżach, takich jak medycyna, prawo czy finanse.
Możliwość wspólnego rozwijania Bielika przez środowisko akademickie i komercyjne oznacza, że model może być stale udoskonalany, aby nadążać za dynamicznymi zmianami w języku i technologii. To także okazja do budowania silnej polskiej społeczności badawczej zajmującej się przetwarzaniem języka naturalnego. Jeśli projekt zyska odpowiednie wsparcie, może stać się fundamentem dla przyszłych innowacji i konkurencyjną alternatywą dla międzynarodowych rozwiązań w zakresie dużych modeli językowych.
Gdzie wypróbować aplikację?
Chat online dostępny jest na stronie https://bielik.ai/. Można tam bezpośrednio przetestować możliwości modelu, sprawdzając jego zdolność do generowania treści, odpowiadania na pytania i analizy tekstu. Strona oferuje intuicyjny interfejs, dzięki czemu użytkownicy mogą szybko zapoznać się z funkcjami Bielika AI. Regularne aktualizacje i rozwój modelu sprawiają, że z czasem będzie on jeszcze bardziej precyzyjny i funkcjonalny. Dodatkowo twórcy planują udostępnienie API, co pozwoli na integrację Bielika z różnymi aplikacjami i systemami.
Przyszłość i dalszy rozwój Bielik AI
Twórcy Bielika AI podkreślają, że jego obecna wersja to dopiero początek. Plany rozwoju obejmują dalszą optymalizację modelu, poprawę jakości generowanych tekstów oraz zwiększenie jego zdolności do precyzyjnego rozumienia kontekstu. Jednym z priorytetów będzie także trenowanie kolejnych wersji modelu na jeszcze większych i bardziej różnorodnych zbiorach danych, aby poprawić jego zdolności w zakresie przetwarzania skomplikowanych struktur językowych.
W przyszłości Bielik AI może zostać wzbogacony o dodatkowe funkcjonalności, takie jak lepsza analiza semantyczna, rozpoznawanie emocji w tekście czy zdolność do generowania bardziej złożonych treści kreatywnych. Możliwe jest także rozwinięcie modelu w kierunku multimodalności – integracji przetwarzania tekstu z analizą obrazu, dźwięku czy wideo. Takie rozwiązania już są testowane w największych światowych laboratoriach AI i mogą stać się kolejnym krokiem w ewolucji polskich technologii językowych.
Edukacja
Nie bez znaczenia jest także potencjalne zastosowanie Bielika w edukacji, gdzie mógłby pełnić rolę interaktywnego asystenta pomagającego uczniom i studentom w nauce. Może również znaleźć zastosowanie w badaniach naukowych, automatyzacji dokumentacji prawniczej oraz w narzędziach wspomagających osoby z niepełnosprawnościami.
Współpraca
Otwarty charakter projektu sprawia, że społeczność badawcza oraz firmy technologiczne będą miały możliwość współtworzenia i udoskonalania Bielika. Współpraca między środowiskiem akademickim a sektorem prywatnym może przyczynić się do powstania kolejnych wersji modelu, dostosowanych do specyficznych potrzeb różnych branż. Jeśli dalszy rozwój Bielika będzie wspierany zarówno przez instytucje publiczne, jak i prywatne, Polska może stać się jednym z liderów w obszarze technologii językowych w Europie.